Analizując fenomen studiów w papieskim Rzymie w XIX stuleciu starano się ukazać go wieloaspektowo. Najpierw nakreślono specyfikę scuola romana w malarstwie XIX wieku i jej recepcję w rodzącej się historii sztuki. Następnie ukazano Wieczne Miasto jako miejsce formacji artystycznej, by w kolejnych rozdziałach przedstawić efekty tej nauki, czyli tworzenie obrazów o tematyce historycznej oraz problem poszukiwania formy w malarstwie pejzażowym i rodzajowym. Rozważania zamyka refleksja nad figurą samego malarza-artysty. Prezentując malarstwo „polskich rzymian” praca odsłania znaczącą, a jednocześnie niesłusznie zapomnianą część sztuki XIX wieku, która osądzona jako tradycyjna, katolicka, klasycyzująca, figuratywna i „antynowoczesna” znalazła się poza kanonem historii sztuki.
